Een broos paradijs in Costa Rica
Waarom reizen op een duurzame manier zo enorm belangrijk is
Deze week werd ik gegrepen door het artikel ‘Broos Paradijs’ in het februari nummer van National Geographic. Dit artikel gaat over het succesvolle Osa Conservation programma in Costa Rica. Het werd me wederom duidelijk hoe belangrijk duurzaam reizen is.
Het artikel in National Geographic vertelt over het succes van het Osa Conservation programma. Het programma laat zien hoe diverse ecosystemen op het schiereiland Osa op een prachtige manier zijn hersteld en worden onderhouden. Het is een samenwerking tussen de regering, de lokale bevolking en ecologisch verantwoord toerisme. Het artikel, dat in 2020 tijdens de coronapandemie is geschreven, vertelt echter ook over de bedreiging van deze fragiele natuurgebieden. Door de pandemie is het toerisme stil gevallen waardoor de inkomstenstroom is opgedroogd. Het gevolg is dat de illegale houtkap en het stropen van dieren weer toeneemt.
Foto: Osa Conservation
Het Osa schiereiland in Costa Rica
In het zuidwesten van Costa Rica vindt u het Osa Schiereiland met het nationale park Corcovado. Het is een van de meest vruchtbare plekken op onze planeet. Het gebied is ongeveer 1800 vierkante kilometer groot en beslaat daarmee nog geen duizendste procent van het aardoppervlak. Toch bevat het ongeveer 2,5% van al het leven op aarde. Het gebied bestaat uit laaglandregenwoud, moeras, zoetwaterlagunes, kustlagunes en mangrovebossen. Er leven vijf soorten katachtigen, verschillende soorten apen, vele vogelsoorten en ga zo maar door. In de Golfo Dulce baai, die het schiereiland van het vasteland scheidt komen bultruggen en hamerhaaien om hun jongen te baren.
Het succesverhaal van het Osa Conservation programma
Van jagen en illegale houtkap naar een paradijs voor natuurliefhebbers
Vanaf de jaren ’60 vond er veel illegale houtkap plaats en trokken goudzoekers naar het gebied. Bewoners vernielden grote stukken regenwoud om de grond vrij te maken voor landbouw. Op een zeker moment was meer dan 75% van al het regenwoud verdwenen. Halverwege de jaren ’90 besloot de Costa Ricaanse regering om in te grijpen. Houtkap en het zoeken naar goud werd verboden. Voor iedere boom die gekapt werd, moesten er vijf worden terug geplant. Het team van Osa Conservation zag echter dat het simpelweg planten van bomen niet genoeg was. Met biologen en wetenschappers werd met succes gewerkt aan een volledige herintroductie van de natuur inclusief alle inheemse flora en fauna.
Waarom is duurzaam toerisme zo belangrijk?
In het artikel van National Geographic vertelt Andy Whitworth, directeur van Osa Conservation, dat bij een gedegen herstelplan van een ecosysteem het belangrijk is dat ook de lokale bevolking wordt betrokken. Hierbij is niet alleen educatie noodzakelijk, maar ook inkomsten. Je kunt uitleggen wat het nut is om flora en fauna te beschermen. Wanneer dit echter betekent dat men haar bron van inkomsten zoals het drijven van veeteelt, de jacht, visserij en het zoeken naar goud vaarwel moet zeggen, dan moeten er wel alternatieve inkomstenbronnen komen om simpelweg zelf in leven te kunnen blijven.
Het Osa Conservation programma werd dan ook pas echt succesvol toen nationale en internationale toeristen het schiereiland als een bijzondere natuurbestemming begonnen te beschouwen. Met de succesvolle herintroductie van de natuur, wisten steeds meer natuurliefhebbers hun weg te vinden naar het schiereiland. Hierdoor kreeg het behoud van de natuur ook een economisch belang. De inwoners van het schiereiland konden hun oude beroepen vaarwel zeggen en inkomsten genereren door middel van het toerisme. Meer dan 80% van de bevolking op Osa Peninsula is tegenwoordig werkzaam in het toerisme.
Lapa Rios Ecolodge
De Lapa Rios Ecolodge is een uitstekend voorbeeld van het succesvolle herstelplan. Zelden heb ik een ecolodge bezocht waar ik zo’n enorm uitbundig planten- en dierenleven heb gezien. Hierbij werd ik louter begeleid door uiterst kundige en zeer gepassioneerde gidsen.
In 1993 opende het echtpaar John en Karin Lewis de lodge met als doel om reizigers meer te leren over de bijzondere natuur en om tegelijkertijd inkomsten te genereren om de natuurlijke omgeving te beschermen en het oorspronkelijke ecosysteem te herstellen. Het landgoed waarop de lodge is gelegen bestond aanvankelijk uit een kleine 400 hectare grond, dat deels uit primair regenwoud bestond en deels uit landbouwgrond. Inmiddels is deze landbouwgrond hersteld in een gezond secundair regenwoud, met een zelfde biodiversiteit als het primaire regenwoud.
Lapa Rios beschikt over 17 zeer comfortabele gastenverblijven. In het eigen reservaat zijn verschillende wandelroutes uitgezet, die de gasten al dan niet onder begeleiding van een gids kunnen volgen. Met de inkomsten worden natuurgidsen opgeleid en krijgen biologen de mogelijkheid om het unieke ecosysteem te bestuderen.
De missie van Lapa Rios is duidelijk:
“No matter how you cut it, a rainforest left standing is worth much more."
Een nieuwe bedreiging: Corona
Hoewel Costa Rica in vergelijking tot veel westerse landen weinig Corona besmettingen en doden kent, is het land zwaar getroffen door de pandemie. Voor haar inkomsten is Costa Rica sterk afhankelijk van het toerisme. Het afgelopen jaar was er nauwelijks toerisme mogelijk waardoor vrijwel alle inkomsten in het land opdroogden. Het gevolg is dat illegale houtkap en het stropen van dieren weer is toegenomen.
Zoals Hilary Brumberg, een medewerkster van Osa Conservation het treffend stelt: “De mensen hier staan dicht bij de natuur. Maar als je moet kiezen tussen de natuur beschermen of je gezin voeden, dan kies je voor je gezin.” Hopelijk kunnen we daarom op korte termijn weer reizen organiseren, want dit is niet alleen van belang voor ons als reisorganisatie, maar wel degelijk ook voor het behoud van onze planeet.
Samenwerking met Black Jaguar Foundation
Als founder van Sapa Pana Travel is dit artikel voor mij heel belangrijk, omdat het op de eerste plaats het belang van duurzaam reizen onderstreept. Daarnaast heb ik tijdens mijn bezoek aan het Osa Schiereiland met eigen ogen kunnen zien hoe succesvol het volledig herstellen van een bepaald ecosysteem kan zijn en dat dit veel verder gaat dan het zomaar planten van een aantal bomen.
Door deze ervaring ben ik er van overtuigd geraakt, dat de aanpak van de Black Jaguar Foundation om de Araguaia Biodiversiteitscorridor in Brazilië te herbebossen de juiste manier is. Ook hier zijn niet alleen biologen en wetenschappers betrokken, maar ook de lokale overheden en de lokale bevolking. Om deze reden hebben we besloten om al onze reizen via dit het project van Black Jaguar Foundation te compenseren.